Dr hab. Adriana Schetz (prof. USz) będzie kolejnym gościem cyklu Spotkania z Filozofią i Kognitywistyką na Uniwersytecie w Białymstoku. W czwartek, 1 grudnia, wygłosi wykład pt. "Odczuwanie jako elementarna forma samoświadomości". Prelekcja rozpocznie się o godzinie 17.00 w sali 108A Instytutu Filozofii UwB (Plac NZS 1). Wstęp wolny.
Prof. Schetz o wykładzie:
„Odczuwanie (ang. sentience, łac. sentire) jest pojęciem z poziomu psychologicznego (personal) opisu zjawisk leżących u podłoża mechanizmu samokontroli organizmów. Biologicznym korelatem odczuwania jest każdy system sprawujący dynamiczną kontrolę nad biochemiczną homeostazą organizmu. Drugim pojęciem z porządku opisu psychologicznego jest rozumność (ang. sapience, łac. sapientia). Jest to funkcja związana z poznawczą rolą świadomości. Neuronalnym korelatem rozumności jest wzorzec bioelektrycznego pobudzenia neuronów. Samoświadomość jest procesem kontroli procesu kontrolnego, jakim jest odczuwanie. Można zatem powiedzieć, że samoświadomym jest taki organizm, który jest w stanie monitorować oraz modyfikować sposób swojego odczuwania. Samoświadomość może sprawować nadzór także nad procesami poznawczymi i w tym sensie pełni rolę superwizora kontroli poznawczej.
To, co możemy określić jako elementarny sposób odczuwania przez zwierzę tego, że ono odczuwa, dookreśla natomiast refleksja na temat tego, jak realizowane są funkcje kontrolne samoświadomości. Refleksja ta przebiegać będzie w siedmiu krokach, w których kolejno omówię udział samoświadomości w reakcjach bólowych odróżnionych od reakcji nocyceptywnych, w uczeniu się kontekstowym, w pewnych rodzajach nawigacji, w kompromisie motywacyjnym oraz stresie i lęku, w zjawisku korzyści z odczuwania, a także w kontekście preferencji, czyli wartościowania.
Ponieważ interesuje mnie elementarna, nie wymagająca bardzo zaawansowanych struktur poznawczych, forma samoświadomości, swoje rozważania będę prowadziła w oparciu o metodę meta-analizy zastanych w literaturze danych empirycznych dotyczących odczuwania u bezkręgowców. Za przykład posłużą mi: skorupiaki (kraby, krewetki), mięczaki (ośmiornice, kalmary) oraz błonkówki (pszczoły, trzmiele) i muchówki (muszka owocowa).”
Adriana Schetz, dr hab. nauk humanistycznych w zakresie filozofii, profesor uczelni zatrudniona w Instytucie Filozofii i Kognitywistyki Uniwersytetu Szczecińskiego. Jej obszar zainteresowań obejmuje: kognitywistykę porównawczą, filozofię psychologii i biologii, etologię oraz behawiorystykę zwierząt.
Wykłady odbywają się w ramach projektu „Społeczne Znaczenie Filozofii i Kognitywistyki”, współfinansowanego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej spoleczne.eu.