W najbliższy piątek (2 lipca 2021) na Uniwersytecie w Białymstoku rozpocznie się trzydniowe XVIII Forum Zaawansowanych Studiów nad Stanami Zjednoczonymi im. Profesora Andrzeja Bartnickiego. W tym roku myśl przewodnia obrad to „Conflict, Tension, and Violence in American History and Culture”.
W spotkaniu weźmie udział ok. 25 badaczy dziejów i kultury USA z ośrodków naukowych z Polski (m.in. Warszawy, Szczecina, Łodzi, Olsztyna, Torunia, Lublina i Kielc) oraz Czech (Anglo-American University w Pradze). Spotkanie będzie miało formułę hybrydową - część uczestników dołączy do obrad online.
Jak zapowiadają organizatorzy, na problematykę konfliktów i przemocy chcą spojrzeć zarówno przez pryzmat historii, jak i kultury Stanów Zjednoczonych Ameryki. Zarówno powstanie, jak i budowanie potęgi tego państwa związane było z podbojem i zagospodarowywaniem kontynentu oraz licznymi wojnami, co niosło za sobą konflikty z autochtonami, a także mieszkańcami tych terytoriów zasiedlanymi z czasem przez rzesze imigrantów z różnych krajów. Także w jego najnowszej historii nie brakuje napięć.
- USA to kraj imigrantów, o ogromnym zróżnicowaniu etnicznym, rasowym, kulturowym. Kraj od wieków w niemałym stopniu był zmitologizowany: w wyobrażeniach przybywających tam ludzi oferujący wolność, demokrację i lepsze życie dla wszystkich. Dla wielu przybyszów i osadników to przysłowiowa „ziemia obiecana”, gdzie zrealizowali swoje marzenia. Ale jest i druga strona medalu: owa różnorodność i sprzeczne nieraz interesy powodowały napięcia i rodziły liczne problemy. Reakcje ma obcość, odmienność kulturową lub dążenia emancypacyjne różnych grup (zwłaszcza dyskryminowanych) często powiązane były z przemocą – mówi prof. Halina Parafianowicz z Wydziału Historii i Stosunków Międzynarodowych UwB. – Interesuje nas nie tylko to, jakie były źródła i pola konfliktów, ale także jak z napięciami i przemocą Ameryka sobie radziła i radzi. Przyjrzymy się też temu, jaką rolę to mocarstwo odegrało w konfliktach światowych.
Wśród tematów wystąpień znalazły się m.in. problemy rasowe, zamieszki i lincze, do jakich dochodziło w różnych miejscach USA w XIX i XX wieku, amerykanizacja grup imigranckich, zabiegi dyplomatyczne i polityka USA w latach zimnej wojny, czy obraz konfliktów rasowych i antyprzemocowych nastrojów społecznych w prozie, poezji i pieśniach religijnych.
Tradycyjnie już Forum jest także okazją do kompleksowego wsparcia metodologicznego dla młodych badaczy w dziedzinie studiów amerykanistycznych – doktorantów, dlatego uczestnicy sporo miejsca poświęcą również dyskusji nad tematyką ich dysertacji i założeń badawczych oraz bazą źródłową podejmowanych nowych projektów.
Ideą organizacji Forum Zaawansowanych Studiów nad Stanami Zjednoczonymi była chęć uhonorowania prof. Andrzeja Bartnickiego, nestora polskich badań amerykanistycznych, założyciela Ośrodka Studiów Amerykanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Terminy spotkań naukowców zbiegają się z datą jego urodzin. Od 12 lat – z inicjatywy prof. Haliny Parafianowicz z UwB – Forum odbywa się w Białymstoku.