AUDYT I KONTROLA ZARZĄDCZA

„Audyt wewnętrzny jest działalnością niezależną i obiektywną, której celem jest przysporzenie wartości i usprawnienie działalności operacyjnej organizacji. Polega na systematycznej i dokonywanej w uporządkowany sposób ocenie procesów: zarządzania ryzykiem, kontroli i ładu organizacyjnego, i przyczynia się do poprawy ich działania. Pomaga organizacji osiągnąć cele dostarczając zapewnienia o skuteczności tych procesów, jak również poprzez doradztwo.”

The Institute of Internal Auditors (IIA)

Celem prowadzenia audytu wewnętrznego jest wspieranie kierownika jednostki w realizacji celów i zadań przez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze.

Czym jest kontrola zarządcza?

System kontroli zarządczej to patrzenie na organizację w sposób uporządkowany, który ma ułatwić zarządzanie.

Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. (Art. 68. 1. Ustawy o finansach publicznych).

Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie:

1) zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi;

2) skuteczności i efektywności działania;

3) wiarygodności sprawozdań;

4) ochrony zasobów;

5) przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;

6) efektywności i skuteczności przepływu informacji;

7) zarządzania ryzykiem. (Art. 68 ust. 2. Ustawy o finansach publicznych )

Kontrola zarządcza  wiąże się  z zarządzaniem jednostką.

Najistotniejszymi elementami kontroli zarządczej są: system wyznaczania celów i zadań oraz monitorowania stopnia ich realizacji. Kontrola zarządcza ma zapewnić realizację celów jednostki poprzez maksymalizację szans i minimalizację zagrożeń.  Istotnym celem kontroli zarządczej jest  zarządzanie ryzykiem. 

Standardy kontroli zarządczej:

 Celem standardów jest promowanie i wdrażania w sektorze finansów publicznych spójnego i jednolitego modelu kontroli zarządczej. Standardy zostały przedstawione w pięciu grupach odpowiadających poszczególnym elementom kontroli zarządczej:

 1) środowisko wewnętrzne,

2) cele i zarządzanie ryzykiem,

3) mechanizmy kontroli,

4) informacja i komunikacja,

5) monitorowanie i ocena.

Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej

Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej zostało wprowadzone do ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm., art. 70 ust. 4-6)  wraz z innymi instrumentami kontroli zarządczej, jak plany działalności oraz sprawozdania z ich wykonania. Istotą oświadczenia nie jest jedynie sporządzenie tego dokumentu, ale przede wszystkim systematyczne dokonywanie oceny stanu kontroli zarządczej oraz stałe jej usprawnianie.

Podstawą do złożenia oświadczenia są m.in.:

1. monitoring realizacji celów i zadań,
2. samoocena kontroli zarządczej przeprowadzona z uwzględnieniem standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych;
3. proces zarządzania ryzykiem;
4. audyt wewnętrzny;
5. kontrole wewnętrzne;
6. kontrole zewnętrzne;
7. inne źródła informacji.

Samoocena kontroli zarządczej

Samoocena kontroli zarządczej, to proces, w którym dokonywana jest ocena funkcjonowania kontroli zarządczej przez pracowników i kierownictwo jednostki. Jest to narzędzie, które w stosunkowo krótkim czasie może dać ogólny obraz funkcjonowania kontroli zarządczej. Jedną z metod przeprowadzenia samooceny jest wykorzystanie do tego celu ankiet (kwestionariuszy). Samoocena kontroli zarządczej jest dokonywana wówczas poprzez udzielenie odpowiedzi na pytania sformułowane w ankietach.