Struktura i organizacja pracy Komisji Ewaluacji Nauki, zasady i harmonogram oceny dyscyplin naukowych - to najważniejsze kwestie, jakie omówił podczas wykładu na Uniwersytecie w Białymstoku prof. Błażej Skoczeń – przewodniczący KEN. Spotkanie odbyło się 25 czerwca 2019 r. na Wydziale Fizyki UwB, z inicjatywy prof. Izabeli Święcickiej – prorektor ds. nauki największej podlaskiej uczelni.
Prof. Skoczeń przypomniał, że Komisja Ewaluacji Nauki została powołana w marcu tego roku i zastąpi ona Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych. Najbliższa ewaluacja zostanie przeprowadzona w 2021 roku, a oceniane będą nie jednostki uczelni, tylko dyscypliny naukowe. Kategorie zaś zostaną ogłoszone do końca lipca 2021.
W strukturze KEN są 3 zespoły, z których pierwszy zajmuje się ewaluacją jakości działalności naukowej, drugi – oceną szkół doktorskich, a trzeci – wykazami wydawnictw, monografii naukowych oraz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych. Komisja jest organem doradczym, który działa przy MNiSW i liczy 31 osób.
- Ale chcę bardzo mocno podkreślić, że Komisja Ewaluacji Nauki jest ciałem, które zostało utworzone z naukowców pracujących w licznych instytucjach naukowych w Polsce, na uczelniach i w instytutach PAN, i my czujemy się częścią środowiska naukowego. W związku z tym założenie nasze jest takie, że głos środowiska jest rzeczą niezwykle ważną i chcemy się w ten głos wsłuchiwać, chcemy z państwem blisko współpracować. I jeśli będą potrzebne zmiany, pewna ewolucja dotychczasowych zapisów w zakresie ewaluacji, to będziemy to czynić w porozumieniu z państwem – deklarował prof. Błażej Skoczeń.
Przewodniczący KEN mówił o aktualnych pracach stałych zespołów KEN, ale też „stowarzyszonych” z Komisją zespołów eksperckich, które pracowały nad listą czasopism punktowanych MNiSW. Poinformował przy tym, że w tej chwili prace te są bardzo intensywne.
- Chcę powiedzieć, że nasze wstępne założenie było takie, że lista zostanie Państwu oddana do dyspozycji w pierwszej połowie września br., ale udało się prace do tego stopnia przyspieszyć, że jest realna szansa, że do końca lipca lista się ukaże.
W dalszej części wykładu prof. Skoczeń mówił o metodologii ewaluacji. Jak ocenił, polski system jest systemem mieszanym - łączy w sobie elementy oceny eksperckiej i systemu parametrycznego, przy czym po zmianach większą niż do tej pory rolę odegrają aspekty eksperckie w ocenie. Obecnie mamy bowiem dwa kryteria parametryczne (kryterium 1 – poziom naukowy prowadzonej działalności i kryterium 2 – efekty finansowe badań naukowych i prac rozwojowych) oraz jedno eksperckie (kryterium 3 – wpływ działalności naukowej na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki), a dodatkowo charakter ekspercki będzie miał wybór dyscyplin z kategorią A+. Prof. Skoczeń zaznaczył też, że w nowej ewaluacji wzrośnie znaczenie tzw. „liczby N”, bo aż dwa spośród trzech kryteriów będą miały charakter intensywny (osiągnięcia dzieli się przez liczbę pracowników zadeklarowanych w ewaluowanej dyscyplinie).
Prof. Błażej Skoczeń zwrócił też uwagę na problemy, jakie może rodzić nowy system ewaluacji. Jednym z nich jest w jego ocenie pominięcie związku badań z kształceniem, które nadal będzie oceniane przez odrębne ciała. Zdaniem przewodniczącego KEN, lepsze byłoby bardziej holistyczne podejście, na wzór francuski. Krytycznie odniósł się też do regulacji, wedle których w ewaluacji będą brane pod uwagę tylko osiągnięcia doktorantów z nowo tworzonych szkół doktorskich, a doktorantów kształcących się na obecnie prowadzonych studiach doktoranckich – nie.
Gość Uniwersytetu w Białymstoku szczegółowo omówił kryteria przyszłej ewaluacji oraz ich wagę przypisaną poszczególnym dziedzinom. Odniósł się też do pytań i sugestii ze strony uczestników spotkania, które dotyczyły m.in. rodzaju osiągnięć, jakie będą brane pod uwagę przy ocenie, mankamentów opisu kryteriów ewaluacji, czy punktacji czasopism, które znajdą się w bazach międzynarodowych już po opublikowaniu listy czasopism punktowanych.
Prof. Błażej Skoczeń zachęcił też uczestników spotkania do skorzystania z przewodnika dotyczącego ewaluacji, opracowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (publikacja jest dostępna na stronie internetowej).
