„Topograficzna Karta Królestwa Polskiego”, jedno z najważniejszych osiągnięć polskiej kartografii XIX wieku, jest już dostępna online - dzięki zakończeniu przez Bibliotekę Uniwersytecką im. Jerzego Giedroycia realizacji związanego z nią projektu. To pierwsza pełna mapa przedstawiająca terytorium Królestwa Polskiego w granicach ustalonych na kongresie wiedeńskim w 1815 r. Już teraz na stronie internetowej http://bg.uwb.edu.pl/TKKP/ każdy może sprawdzić, jak wyglądały te tereny w XIX wieku. Jest tu widoczna także znaczna część dzisiejszego województwa podlaskiego.
Egzemplarz mapy, przechowywany w Bibliotece Uniwersyteckiej, złożony jest z 59 arkuszy i dodatkowego skorowidza. Każdy arkusz ma formę zadrukowanej miedziorytowym rysunkiem tekturowej karty podklejonej na płótnie.Oprócz elementów fizyczno-geograficznych, w tym rzeźby terenu, sieci wodnej, bagien i lasów, mapa ma rozbudowaną legendę elementów sytuacyjnych złożonych z 54 podstawowych znaków topograficznych, w tym przedstawiających takie elementy, jak: zabudowa (ogniotrwała i nieogniotrwała), punkty terenowe (kościoły, kaplice, młyny, wiatraki) oraz sieć dróg z rozróżnieniem na cztery kategorie.
Prace nad nią rozpoczęto w 1822 r. i do powstania listopadowego realizowali je polscy oficerowie Sztabu Kwatermistrzostwa Generalnego, a po 1831 r. kontynuowali je Rosjanie. Prace terenowe zakończono w 1839 r. Całość została wydana drukiem w 1843 r. w Warszawie. Mapę zadedykowano carowi Mikołajowi I. Tytuł podano w trzech językach: polskim, rosyjskim i francuskim. Pozostała treść mapy została sporządzona w języku polskim. Do 1857 r. „Topograficzna Karta Królestwa Polskiego” była zastrzeżona wyłącznie do użytku wojsk rosyjskich, natomiast później dopuszczono ją do sprzedaży w księgarni przy Sztabie Generalnym w Petersburgu.
Egzemplarz dostępny w Bibliotece Uniwersyteckiej jest czwartym wydaniem tej mapy, wydrukowanym ok. 1863 r., najpewniej w czasie lub tuż przed powstaniem styczniowym. Mapa przechowywana w oryginalnym drewnianym pudle, wymagała konserwacji. Jej wygląd wskazywał na zalanie i możliwą infekcję mikrobiologiczną. Na wielu mapach były ciemnobrązowe zacieki, a w ich obrębie plamy pochodzenia mikrobiologicznego w kolorach od różowego do czarnego. Pełna konserwacja mapy trwała blisko pół roku. Prace nie ograniczyły się tylko do konserwacji papieru, jako głównego nośnika informacji. Kompleksowej renowacji poddano również oryginalną drewnianą skrzynie, służącą do przechowywania mapy.
Po zakończeniu konserwacji mapę zdigitalizowano w Archiwum Państwowym w Białymstoku, a odświeżony egzemplarz otrzymał nowe pudło.
Biblioteka Uniwersytecka uzyskała dofinansowania ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na konserwację, digitalizację i udostępnienie online „Topograficznej karty Królestwa Polskiego”. Środki przeznaczone były na działalność upowszechniającą naukę. Pełen koszt zadania wyniósł 112 800,00 zł, w tym 110 800 zł pochodziło z dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Cały przebieg konserwacji, jak również niesamowitą historię mapy można przeczytać na stronie internetowej projektu http://bg.uwb.edu.pl/TKKP/